Bomen buiten het bos: PEFC reikt verder dan het bos

Boscertificering gaat over bomen in het bos, logisch. Echter wat te doen met al die bomen die niet in een bosomgeving staan, hebben deze dan geen cruciale functie voor de mensen, hun omgeving en levensonderhoud? Worden deze dan soms niet duurzaam beheerd door de eigenaren? Eigenlijk gelden alle argumenten om deze bomen duurzaam te onderhouden en te gebruiken evenzeer als voor bomen in het bos.

Vorig Jaar heeft PEFC gezorgd voor een revolutie in de gedachte van certificering door de gedachte te omarmen dat bomen buiten het bos minstens zo belangrijk zijn als in het bos. Mensen en organisaties die bomen buiten het bos duurzaam onderhouden kunnen nu ook het PEFC-certificaat behalen.

Bomen buiten het bos zijn zeer belangrijk voor plattelandsgemeenschappen. Miljoenen mensen in de wereld hebben levensonderhoud, voedsel en bouwmateriaal dankzij deze bomen. Indien duurzaam onderhouden dragen deze bomen bij aan de ontwikkeling van gemeenschappen, het verminderen van armoede en het voorkomen van voedselschaarste. Een van de belangrijke Sustainable Development Goals (SDGs).

Waar staan die bomen buiten het bos dan? Denk aan bomen aan de randen van landbouwpercelen of aan bomen in parken en recreatiegebieden. Deze bomen zijn voor boeren en gemeenschappen net als een gewas, dus goed onderhouden is belangrijk.

Foto: Sandra Engels

De uitdaging

Het duurzaam onderhoud wordt door deze kleinschalige eigenaren, boeren en plattelandsgemeenschappen al generatie op generatie toegepast. Het zit als het ware in de genen. De uitdaging was om dit middels certificering ook aantoonbaar te maken voor de buitenwereld, zodat men de houtproducten als duurzaam kan verkopen., Daarom heeft PEFC de pioniersrol op zich genomen en het “Trees Outside Forest” (ook wel TOF genaamd) certificering ontwikkeld.

In 2015 hebben we ons middels dit project geconcentreerd op de specifieke omstandigheden van deze boombezitters en landbouwers. Hoe kunnen zij praktisch en tegen acceptabele kosten, aan de PEFC duurzame bosbouwcertificering meedoen en uiteindelijk het PEFC-certificaat behalen. Dat dezelfde strenge criteria met betrekking tot management, onderhoud en auditing gelden als overal hoeft geen nader betoog. Met het certificaat levert de boombezitter het bewijs van duurzaam, verstandig en toekomst gericht denken en handelen.

“Ik heb mij altijd zorgen gemaakt over het feit dat kleinschalige eigenaren met bomen in agrarische omgevingen nadeel hebben, ja zelfs gediscrimineerd worden bij de toegang tot internationale markten. Omdat het lastig is om te voldoen aan de internationale standaarden die gelden voor grote bospercelen. Dus deze mogelijkheid is uiterst welkom” aldus Tony Bartlett, Advisor bij het ACIAR Forestry Program, over de PEFC TOF certificering in zijn speech op het World Agroforestry Congres.

De volgende stap

In 2018 heeft de algemene vergadering van PEFC de goedkeuring gegeven aan de certificeringscriteria voor bomen buiten het bos (TOF). Dit als onderdeel van de herziening van de PEFC Sustainable Forest Management Benchmark. Nu moeten de nationale PEFC bosstandaarden hun lokale TOF certificeringseisen ontwikkelen met in achtname van de internationale criteria en toegepast op de lokale condities.

Vooroplopend in dit proces is India. Hier is al een conceptstatus bereikt. De betrokken belanghebbenden welke zitting hebben in het Forum dat de nationale bosstandaard opstelt zullen dit concept binnenkort aan PEFC International voor goedkeuring en bekrachtiging voorleggen.

Zodra de Indiase standaard de PEFC goedkeuring heeft gekregen zullen de kleinschalige boomeigenaren in dit land de PEFC certificering kunnen aanvragen bij onafhankelijke certificeerders, een wereldprimeur.

In Nederland is het Forum waarin belanghebbenden zitting hebben in september gestart met de herziening van de Nederlandse bosstandaard. Bomen buiten het bos zullen in de herziening meegenomen worden. Het Forum wordt voorgezeten door Ir. Albert graaf Schimmelpenninck.

Dit artikel is n.a.v. het 20-jarig bestaan van PEFC. Via een reeks artikelen zullen we elke maand het verhaal van PEFC vertellen, van de eerste ideeën tot vandaag. Met de hashtag #20yearsofcaring delen nationale PEFC kantoren, -leden en belanghebbenden wereldwijd via social media hun activiteiten.

Hoogtepunt van het jubileumjaar is de PEFC Forest Certification Week in november met in die week de openbare PEFC-„Stakeholder Dialogue“ op 14 november in Würzburg, Duitsland. Het thema van het evenement is ‘Certificering en duurzaamheid: van niche tot mainstream’. Tijdens deze dag wordt naar de toekomst gekeken, waar brengen de komende 20 jaar ons naartoe.